روانشناسی و مدیریت

ترکیب مشکلات زیست‌محیطی با نابرابری‌های اجتماعی و چالش‌های رقابتی، نیاز به تغییر و احیای الگوهای تولید و رفتارهای اجتماعی را بیش از هر زمانی برجسته ساخته است. در بهترین حالت، این آگاهی منجر به خلق واکنش‌هایی نوآورانه می‌گردد که به تدریج جوامع بشری را در مسیری پایدارتر به پیش می‌برند. این واکنشها، نوآوری اکو یا نوآوری پایدار نامیده می‌شوند. تعاریف ارائه شده برای نوآوری اکو بسیار متنوع هستند و به همین دلیل نیاز به طبقه‌بندی آنها وجود دارد تا درک بهتری از ویژگی‌های خاص هر یک حاصل گردد. در ادامه به برخی از این تعاریف اشاره شده است:

·  نوآوری اکو به هر شکلی از نوآوری اطلاق می‌گردد که از طریق کاهش تاثیرات بر محیط‌زیست یا دست یافتن به استفاده کارآمدتر و مسئولانه‌تر از منابع طبیعی شامل انرژی، به دنبال پیشرفت معنادار و ملموس در جهت رسیدن به هدف توسعه پایدار است. (برنامه چارچوب رقابتی و نوآوری، کمیسیون اروپا، 2007 الی 2013)

· نوآوری اکو، خلق محصولات، فرایندها، سیستم‌ها، خدمات و روندهایی است که جدید و در عین حال از نظر قیمتی قابل رقابت با سایر محصولات باشند. هدف از طراحی این محصولات برآوردن نیازهای بشر و ایجاد یک زندگی باکیفیت‌تر برای تمام افراد از طریق استفاده حداقلی از منابع طبیعی (مواد، انرژی، سطح زمین) و تولید حداقلی مواد سمی است. (کارگاه آنیووا، 2006)

· نوآوری اکو فرایند توسعه محصولات، فرایندها یا خدمات جدیدی است که مشتری و ارزش کاروکسبی ایجاد می‌کنند و در عین حال تاثیر زیست‌محیطی را به شکل قابل‌ملاحظه‌ای کاهش می‌دهند. (فاسلر و جیمز، 1996)

· نوآوری اکو یا نوآوری پایدار، خلق بازار، محصولات، خدمات یا فرایندهای جدیدی است که به موضوعات اجتماعی، زیست‌محیطی و پایداری توجه می‌کنند. (آرتور لیتل، 2005)

· نوآوری پایدار فرایندی است که در آن ملاحظات پایداری (محیطی، اجتماعی، مالی) با تمام سیستم‌های یک شرکت (از خلق ایده تا تحقیق و توسعه و تجاری‌سازی) یکپارچه می‌شوند. این شامل محصولات، خدمات و تکنولوژی‌ها و همچنین مدل‌های کاروکسبی و سازمانی جدید می‌گردد. (مرکز طراحی پایدار، 2007)

 

تقسیم‌بندی نوآوری اکو:

الف. تکنولوژی‌های زیست محیطی

· تکنولوژی‌های کنترل آلودگی شامل تکنولوژی‌های تصفیه فاضلاب و پساب

· تکنولوژی‌های پاکسازی که آلودگی‌ رها شده در محیط را تصفیه می‌کنند.

· تجهیزات مدیریت زباله

· تکنولوژی‌های انرژی سبز

· تامین آب

· کنترل صدا و لرزش

ب. نوآوری سازمانی برای محیط‌زیست

· طرح‌های جلوگیری از آلودگی

· مدیریت زیست‌محیطی و سیستم‌های ممیزی

· مدیریت زنجیره: همکاری بین شرکتها تا از آسیب زدن به محیط زیست در کل زنجیره تامین جلوگیری گردد.

ج. نوآوری محصولی یا خدماتی

· محصولات دوستدار محیط‌زیست شامل خانه‌ها و ساختمان‌های سبز

· محصولات مالی سبز مانند وام‌های زیست‌محیطی

· خدمات زیست‌محیطی مانند مشاوره زیست‌محیطی و خدمات تحلیلی

· خدماتی که آلودگی کمتری ایجاد می‌کنند یا از منابع کمتری ایجاد می‌کنند (مثلاً استفاده اشتراکی از خودرو)

د. نوآوری‌های سیستم سبز

· سیستم‌های جایگزین برای تولید و مصرف که نسبت به سیستم‌های فعلی سازگاری بیشتری با محیط زیست دارند: کشاورزی بیولوژیک و سیستم‌های انرژی تجدیدپذیر

 

پرویز درگی